Ruimtehelden: de bouwshift door de ogen van tieners

Ken jij Ruimtehelden al? De voorbije jaren hebben we hard gewerkt aan deze participatieve toolbox die jongeren wegwijs maakt in duurzaam ruimtegebruik. Maar de methodieken bieden ook veel kansen voor ruimtelijke planners, want met Ruimtehelden kun je praktijkgericht een bestaand project toetsen aan het perspectief van kinderen en jongeren.

Dit jaar houdt Ruimtehelden een feestelijke lanceringsdag op 4 juni 2024 in De Studio in Antwerpen. Samen met de Vlaamse Vereniging voor Ruimte & Planning (VRP) steken we een leerrijk programma in elkaar met de methodieken en bevindingen uit het project centraal.

PLENAIRE SESSIE

In de plenaire sessie kom je erachter hoe Ruimtehelden erin slaagt om de bevindingen en bekommernissen van jongeren te vertalen naar bruikbare en duurzame adviezen voor hun omgeving.

De methodieken van het project Ruimtehelden hebben we uitvoerig getest en bijgestuurd. Meer dan 600 tieners hebben al met de toolbox gewerkt in eenmalige testsessies of in een langer traject van beleidsparticipatie.

WAT WILLEN JONGEREN?

Tijdens die sessies kwamen we heel wat te weten over hoe tieners kijken naar het wonen van de toekomst. Jongeren zien duurzaam wonen zitten, maar ze hebben daarbij een aantal voorkeuren en verwachtingen. Tegelijk kunnen hun wensen worden vervuld in woonvormen waarmee deze tieners nog niet vertrouwd zijn.

We geven een stem aan hun bekommernissen over de toekomst van de publieke ruimte, en maken de som voor ruimtelijke planners en stedenbouwkundigen in het vak: hoe kunnen we hun wensen toch doen rijmen met jouw visie als ontwerper?

CASE STUDIES

We vertellen je ook over concrete cases, zoals hoe we Ruimtehelden hebben ingezet in Pelt om samen met de kinderraad na te denken over het centrum van de gemeente.

Met de methodieken uit de toolbox gaven ze hun mening over de publieke ruimte. Die mening vertaalden we met Ruimtehelden naar concrete adviezen, waarmee het gemeentebestuur aan de slag kon in het Beleidsplan Ruimte Pelt.

Ook in onze eigen workshops gingen we aan de slag om de mening van jongeren een ruimtelijke vorm te geven. Wij keken met een jongerenbril naar de bestaande ontwerpen van verschillende architectenbureau’s en tonen je de quick wins die we daarbij ontdekten.

BOUWMEESTER TE GAST

Gastspreker Leo Van Broeck, vierde Vlaams Bouwmeester, sluit de plenaire sessie af. In een keynote vertelt hij wat de Gentse cohousing Bijgaardehof tot een kwalitatieve woonomgeving maakt, en toont hij hoe het ontwerp van de site bijdraagt aan ruimtelijke doelstellingen zoals de bouwshift.

Wat doe je als ontwerper wanneer individuele wensen en algemene belangen tegen elkaar ingaan? Hoe maak je daarin weloverwogen keuzes? Leo Van Broeck schijnt zijn licht op deze ruimtelijke en menselijke vraagstukken, reflecteert over wat we in Vlaanderen nog nodig hebben om van projecten als het Bijgaardehof het nieuwe normaal te maken en legt uit wat jij in dat verhaal kan bijdragen als ontwerper, planner of beleidsmaker.

Met de expertise van Leo Van Broeck sluiten we de plenaire sessie af.

DEELSESSIES

In de deelsessies vanaf 11u30 splitsen we op in verschillende workshops over ruimte en inspraak. Je kunt kiezen uit de volgende onderdelen:

Jongeren betrekken bij concrete ruimtelijke ontwikkelingen. (Andreas De Mesmaeker en Gisèle Vervoort, Kind & Samenleving)

In deze workshop maak je kennis met methodieken om een projectgebied met jongeren te verkennen én om tot een duurzaam ruimtelijk ontwerp te komen. We tonen je de blokjesmethodiek, waarmee je jongeren kan laten meedenken over ruimtelijk beleid en onze ‘ruimtetactieken’, die jongeren kunnen inzetten om duurzame ruimtelijke keuzes te maken.

Verder passeren tal van tools de revue waarmee jongeren de omgeving van de toekomst kunnen verbeelden, zoals een methode om prioritaire collectieve voorzieningen te selecteren.

Maak kennis met de inspraaktool PictoPlay. (Wouter Vanderstede, Kind & Samenleving)

PictoPlay is een tastbare en creatieve manier om parken, pleinen en andere speel- en ontmoetingsruimten te ontwerpen. De tool is ontworpen door Kind & Samenleving en past perfect in het plaatje van de methodieken van Ruimtehelden om de publieke ruimte van een gebied visueel vorm te geven.

De methodieken van PictoPlay vormen niet alleen een manier om kinderen en jongeren inspraak te laten geven op hun omgeving, maar veroorzaakt ook een dialoog op bestuursniveau tussen de domeinen jeugd en ruimte.

Dorpse Architectuur in kaart(spel) gebracht. (Sien Beyens, AR-TUR)

De dorpse figuren uit de Toolbox Dorpse Architectuur van AR-TUR helpen jongeren te verbeelden hoe je een buurt morfologisch vorm kan geven. Tussen de vrijstaande eengezinswoning en het appartementsgebouw ligt immers een waaier aan mogelijkheden om woningen compacter te schikken en hogere dichtheden te realiseren.

We gaan dieper in op het gebruik van de dorpse figuren voor meervoudig wonen aan de hand van verschillende voorbeeldprojecten.

Lokale instrumenten voor kwalitatief en toekomstgericht wonen. (Maarten Horemans, VRP)

Hoe pak je als kleine gemeente het onderwerp duurzaamheid aan? In deze sessie nemen we twee case studies onder de loep. Maarten Horemans is afdelingshoofd ruimte en geeft duiding bij het beeldkwaliteitsplan van de gemeente Nijlen, en toont hoe dat plan richting geeft aan nieuwe ontwikkelingen.

Samen met Maarten wordt een tweede case belicht: een masterplan voor een dorpskern. Hoe zorgt een sterke visie ervoor dat een gemeente op een kwalitatieve manier het bestaande bebouwde weefsel kan transformeren?

Na de workshops sluiten we het programma van de dag af met een netwerklunch om 13u.

PRAKTISCH

De lancering van Ruimtehelden gaat door in De Studio, Maarschalk Gérardstraat 4, 2000 Antwerpen. De locatie is centraal gelegen op het Mechelseplein, op acht minuten fietsen van het station Antwerpen-Centraal, en bereikbaar met bus en tram. Houd er rekening mee dat de locatie in een lage-emissiezone ligt.

Gasten zijn welkom om te verzamelen vanaf 8u40, het programma gaat van start om 9u. Het einde van de deelsessies is voorzien om 13u, waarna je vrijblijvend kunt deelnemen aan een netwerklunch tot 14u.

Inschrijven doe je via dit formulier. Vul per persoon een inschrijvingsformulier in, want in dat formulier geef je ook aan welke deelsessie je zal bijwonen. Ook noden wat betreft voedingsallergieën of toegankelijkheid kun je op deze manier aangeven.

Deelnemen aan deze lanceringsdag doe je aan €75 met lunch inbegrepen (€65 zonder lunch). Geef je factuurgegevens en indien nodig een bestelbonnummer in bij de inschrijving.

Vragen of opmerkingen over het programma of de inschrijving? Contacteer ons op info@k-s.be.

Ruimtehelden is een project van Kind & Samenleving samen met onze partners HoGent, de Vereniging voor Leerkrachten Aardrijkskunde (VLA) en de Vlaamse Vereniging voor Ruimte & Planning (VRP). Dit project werd verwezenlijkt met steun van het Departement Omgeving van de Vlaamse overheid.