SPEELTIJD op de schoolspeelplaats (tool)
Steeds meer scholen koesteren de wens om speelplaatsen avontuurlijker en speelser te maken. Maar hoe vertaal je dat naar de praktijk? In het kader van het langlopende onderzoek naar Spelen & Ontmoeten (2014-2017) trok Kind & Samenleving naar scholen in Gent, Leuven en Deurne voor een diepgaand onderzoek naar wat kinderen echt nodig hebben. Op basis daarvan geven we drie aanbevelingen mee.
1.Speeltijd is niet zomaar resttijd. De speelplaats is meer dan de ruimte tussen de gebouwen.
Kinderen doen en leren een heleboel terwijl ze spelen. Ook voor jongeren is die tijd tussen de lesuren door cruciaal: sociaal en ook fysiek bezig zijn helpt om hun concentratie er tijdens de les bij te houden.
Bovendien is de schoolspeelplaats voor veel kinderen de enige plek waar ze vaak buiten spelen, en waar ze samen met andere kinderen hun spel vorm geven. Schoolspeelplaatsen worden ook vaker opengesteld als openbare speelplek voor de buurt. Hoog tijd om die plaats ernstig te nemen, dus!
2.Een goede schoolspeelplaats begint met een visie
Op een schoolspeelplaats zoekt elk kind zijn plek, en het is dan ook belangrijk om tegemoet te komen aan de waaier van speelnoden. De kwaliteit verhogen werkt het best met volgende vier pijlers:
-
Visie
- Bespreek vooraf wat u wilt bereiken. Wil u de speelsituatie verbeteren? Pestgedrag verminderen? De mogelijkheid voorzien om in openlucht les te geven…?
- Stem uw ideeën en acties af op de gekozen richting.
- Fysieke ruimte
- Zorg voor voldoende en voldoende diverse spelprikkels voor de leerlingen.
- Zorg voor een evenwicht tussen plekken voor actief en rustig spel.
-
Organisatie
- Ga na welke regels er gelden op de speelplaats. Welke zones zijn verboden? En wat dit betekent voor het spel van kinderen?
- Kunnen kleine (of grote) wijzigingen op vlak van organisatie, regels en afspraken de speeltijd voor leerlingen én leerkrachten verbeteren?
-
Toezicht
- Kinderen vinden het heerlijk om een praatje te slaan met een leerkracht of om hen te betrekken bij hun spel. Ga af en toe in op hun uitnodigingen.
- Leer bij over de kwaliteit van spelen op school en kijk naar wat kinderen doen. Je pikt ongetwijfeld knelpunten en mogelijkheden waar u als team (leerkrachten én leerlingen) mee aan de slag kunt.
3. Geef kinderen een stem in het hele proces
Kinderen zijn nog steeds hoofdgebruiker van de speelplaats, en dus de echte experten. Daarom is het belangrijk om hen van begin af aan te betrekken bij het veranderingsproces.
Observeer kinderen tijdens de speeltijd
U zult zien dat kinderen wel eens de regels overtreden, en op het dak van een speeltoestel klauteren of achter een struik kruipen. Dat gedrag wordt vaak in de kiem gesmoord, maar u kunt het ook zien als een signaal over de noden (aan rust, avontuur…) waaraan de speelplaats onvoldoende tegemoet komt.
Praat met kinderen over de speeltijd
Onderzoek de beleving van kinderen en vraag hen welke plekken ze het leukste vinden, waar ze bijna nooit komen en waarom. Leg hen de knelpunten en kansen voor die de school ziet en bedenk samen strategieën om daarmee aan de slag te gaan.
Betrek kinderen in besluitvorming en uitvoering van de plannen
Beperk de bijdrage van kinderen niet tot het bedenken van dromerige ideeën of het doorknippen van een lint bij de feestelijke opening van de nieuwe speelplaats. Echte inspraaktrajecten geven kinderen als gelijkwaardige partij een stem bij de concrete plannen én op de momenten waarop beslissingen genomen worden.
