Tieners en hun vrije tijd: Een moeilijke doelgroep?

Tieners tussen 12 en 15: een moeilijke leeftijd, lijkt het vaak, die zo’n beetje overal tussenuit valt. Jeugddiensten bereiken hen moeilijk, activiteiten trekken nu eens veel volk en mislukken dan weer grandioos, en voor de tieners zelf is het vrijetijdsaanbod vaak heel beperkt.

Ergens tussenin

‘Als je kleiner bent, vind je de meeste dingen leuk. Tussen 12 en 14 vind je dat saai; dan wil je volwassen dingen proberen maar die vind je ook nog niet zo leuk. Je weet nog niet wat leuk is.’

‘De tiener’ bestaat niet. Neem al gewoon een groepje 12- en 13-jarigen, en je ziet enorme verschillen in hoe tieners hun vrije tijd invullen, wat ze verwachten of wensen, en wat ze (‘al’ of ‘nog niet’) mogen van thuis.

• Ze zitten ergens tussenin: misschien willen ze wel van alles, maar ze mogen lang niet altijd, en voelen ook zelf dat ze nog niet overal klaar voor zijn. ’s Avonds ergens naartoe gaan is meestal niet zo vanzelfsprekend. Een dagje thuis blijven in de vakantie gaat zonder probleem, maar voor een hele week ligt dat wel anders. Tieners hebben ook zélf de nodige reserves en zijn niet noodzakelijk geïnteresseerd in de vrije tijd ‘voor (oudere) jongeren’.
• ‘Rondhangen’ associëren ze meer met de iets oudere leeftijd, en sommige hangplekken mijden ze daarom (nog). Zelf spreken ze liever van het meer actieve ‘afspreken met vrienden’.
• Maar evengoed zijn er tieners die zonder meer zeggen ‘dat ze nog wel vaak spelen’: met vrienden, broer of zus, gewoon op een speelpleintje, of in de jeugdbeweging.

Informele vrije tijd

Tieners zijn erg bezig met zichzelf en met hun sociale relaties en de plaats in de groep. Dat toont zich ook duidelijk in hoe zij hun informele vrije tijd invullen.

• Hun favoriete plekken en activiteiten, die liggen vooral thuis: ‘mijn kamer’, ‘de zetel in de woonkamer’. Plekken om te gamen, op sociale netwerken bezig te zijn of gewoon in de zetel te hangen en netflix te kijken.
• Andere favoriete plekken zijn waar je kan ‘afspreken met vrienden’: iets drinken, iets te eten kopen, samen iets doen of gewoon wat rondhangen. Laagdrempelige horeca en winkels waar tieners zich niet buiten gekeken voelen, zijn dan altijd dé plekken bij uitstek, en soms ook sportaccommodatie: het skatepark, het zwembad, de sporthal.

Wat moet een stad of gemeente met tieners en hun vrije tijd?

Lagereschoolkinderen zijn vaak omnivoren, vinden van alles interessant waar ze ervaringen kunnen opdoen. Rond de middelbare school verandert dat: tieners kiezen voor één of twee hobby’s, en de rest stoten ze af. Een nieuwe omgeving, nieuwe vrienden, de vrijheid of tijd tussen school en thuis: dat vraagt allemaal aandacht, en dan liefst in hun privétijd, hun informele vrije tijd.

Een wat vaag activiteitenkader is voor tieners niet meer voldoende.Tieners vragen enerzijds naar gelegenheid om te chillen, en anderzijds naar heel duidelijke afgelijnde activiteiten.

• Hun informele tijd organiseren ze vooral zelf, onder elkaar. Maar toch is er ook vraag naar ‘een chillplek’, ‘een plek om samen te gamen’, een plaats waar ze binnen kunnen zitten als het buiten te koud is om lang rond te hangen nadat ze een broodje hebben gekocht. Een goeie ligging dichtbij die aantrekkingspolen is dan erg belangrijk.
• De vraag naar georganiseerde vrije tijd voor hun leeftijd is vooral een vraag naar heel duidelijk afgebakende activiteiten. ‘Een speelplein waar je je de hele dag kan amuseren met allerlei activiteiten’ lijkt voor hen te vaag. Ze vragen naar uitstappen met duidelijk, vooraf aangekondigde activiteiten (schaatsen, paintballen), naar een tienerfuif, naar films in de eigen gemeente die eindelijk ook hún leeftijd kunnen boeien. Activiteiten willen ze echt exclusief voor hún leeftijd, zodat ze niet moeten bezig zijn met jongere broers of zussen die zijn meegekomen.