02.12.25 - Inspiratiedag "Red het buitenspelen"

Dinsdag 2 december 2025, 9u30 - 17u, NTGent

In ons Buitenspeelonderzoek 24 stelden we opnieuw vast dat het helemaal niet goed gaat met het buitenspelen in de publieke ruimte in Vlaanderen en Brussel. De dalende trend die we eerder al vaststelden, zet zich ongenadig voort , aan eenzelfde tempo. In 2008 zagen we nog meer dan dubbel zoveel kinderen buiten spelen in hun buurt. Meisjes spelen beduidend minder buiten dan jongens, en in de heel stedelijke wijken heeft buitenspelen het echt moeilijk.

Wat moeten we daarmee? Kijken we toe hoe de kinderen van vandaag de laatste generatie zijn die nog buiten speelt, of redden we het buitenspelen?

Om de trend te keren zijn inspanningen nodig, vanuit verschillende invalshoeken, en vanuit verschillende beleidsdomeinen en -niveaus. Op 2 december zoeken we daarvoor de broodnodige inspiratie.

Vanuit een kort overzicht van de resultaten van het buitenspeelonderzoek en de urgentie van het probleem vanuit een kinderrechtenbril, gaan we samen aan de slag op onze inspiratiedag. In vijf workshops bekijken we thema’s die voor het vanzelfsprekende buitenspelen een probleem zijn, maar tegelijk, en vooral, een mogelijke oplossing. We sluiten de dag actief af met beleidsimplicaties én de vraag wat iedereen kan doen om het buitenspelen te redden.

Over cijfers, rechten, en een zetje

• De onderzoekers van Kind & Samenleving geven een bondig en helder overzicht van de kernresultaten van het buitenspeelonderzoek en vragen kinderen om een reactie.
• In haar keynote speech zet kinderrechtencommissaris Caroline Vrijens de toon: spelen staat als kinderrecht onder druk.
• We maken duidelijk wat dit voor kinderen betekent én dat de trend keren inspanningen zal vragen. Van kinderen, die wel een zetje kunnen gebruiken, maar ook van al wie het recht op spelen helpt garanderen. De teloorgang van het buitenspelen ligt niet aan één factor; de oplossingen zullen net zo divers moeten zijn. In de deelsessies geven we daarvoor inspirerende aanzetten.

keuzesessies

Kies voor twee inspirerende en verrassende workshops, voor en na de middag. En geniet tussendoor van speeltijd en lunch.

Deelsessie 1: Buitenspelen, bewegen en gezondheid

Net als buitenspelen is sporten en bewegen in de buurt niet vanzelfsprekend voor kinderen. Veel kinderen halen de beweegnorm niet en er is vaak weinig ondersteuning voor informeel sporten. In de kruisbestuiving van gezondheid, bewegen, en buitenspelen liggen dan ook grote kansen. Wat doet veel of weinig buiten bewegen met kinderen, en hoe vullen kinderen bewegen in de publieke ruimte zelf in? Hoe kunnen buitenspelen en informeel sporten helpen om kinderen en buurten beweegvriendelijker en gezonder te maken?

Jasper De Swarte (Netwerk Lokaal Sportbeleid) snijdt deze thema’s aan vanuit de rol van buurtsport. Als geheel van laagdrempelige en buurtgericht initiatieven laat buurtsport spelen en sporten in elkaar overvloeien, zoekt een tussenweg tussen informeel en georganiseerd sporten, geeft buurtkinderen ontmoetingskansen, bereikt kansengroepen en werkt in heel stedelijke buurten. En laat dat nu net de vlakken zijn waarop het ondersteunen van buitenspelen een onschatbare meerwaarde kan bieden.

Deelsessie 2: Loslopende kinderen en ruimte op mensenmaat

De deur uitgaan om in je buurt te gaan spelen: het kan zelden zomaar. Het verkeer maakt kinderen en ouders bang, auto’s nemen plaats in, wegen zijn barrières die speelplekken lastig bereikbaar maken. Terwijl het net de eigen buurt is waarin kinderen de volle publieke ruimte stap voor stap veroveren. Hoe wordt dit opnieuw vanzelfsprekend?

In deze verrassende workshop nemen Koos Fransen (STR.AAT) en Sabine Miedema (Kind & Samenleving) jullie mee in wat duurzame mobiliteit en publieke ruimte op mensenmaat betekenen voor buitenspelen. Je ontdekt wat loslopende kinderen verwachten van de straat, en welke waarde dat heeft voor de buurt als geheel.

Deelsessie 3A: Uitdagende, gevarieerde en flexibele speelruimte: over avontuur en rommel (voormiddag)

Martin van Rooijen (NL) zette in Utrecht een AvonturenSpeeltuin of Rommelspeeltuin op. Ondersteund door playworkers zijn kinderen zelf aan zet; ze bouwen, klimmen en klauteren, spelen met loose parts en bedenken zelf hun eigen avontuurlijke projecten. Martin neemt jullie mee in het proces van een avonturenspeelplein opzetten: wat werkt en is nodig, wat tegenwerkt en is nefast. Hij doet dat vanuit een onderbouwde visie op risicovol spelen, waarover hij zijn doctoraat maakte. Een inspirerende workshop over speelvisie, de playwork-benadering, het doel, opzet en ervaringen tot nu toe.

Deelsessie 3B: Uitdagende, gevarieerde en flexibele speelruimte: over natuur en stad (namiddag)

Martin Hup (NL) is initiatiefnemer van natuurspeeltuin Het Woeste Westen in Amsterdam. Dat is een door sloten gestructureerd natuurlandschap waar kinderen vrij kunnen spelen in gras en riet, met zand en water, klimmen in de bomen, varen op een vlot. Martin komt op voor de onschatbare waarde van buitenspelen en redigeerde het boek Het laatste kind op straat. Vanuit zijn Woeste Westen-ervaring sinds 2010 toont hij hoe goed de combinatie van vrij spelen en risicovol spelen met natuureducatie werkt, en geeft hij mee hoe je kinderen én hun ouders kan bereiken in een stedelijke omgeving.

Deelsessie 4: Een buurt die buitenspelen ondersteunt

De buurt doet ertoe: het blijkt uit ons onderzoek én uit wat kinderen ons telkens weer vertellen. Hoe hangt een wijk sociaal samen? En hoe veilig voelen kinderen en ouders zich er? Zich thuis, welkom en veilig voelen zijn cruciaal voor de buurt als sociale en gedeelde speelruimte. Het is de haast ongrijpbare factor die schijnbaar gelijkaardige wijken toch zo kan doen verschillen: de buitenspeelcultuur of het buitenspeelklimaat is anders.

Koen Steuperaert van Stichting Lodewijk de Raet vertelt, mee vanuit eigen buurtervaring en zijn achtergrond in het jeugdwerk, over hoe buurten het verschil kunnen maken om mensen te verbinden en gemeenschappen te doen floreren: de ideale onderlaag voor een vanzelfsprekend buitenspeelklimaat. Een heel concrete gemeenschap kan juist de plek bij uitstek zijn om vanuit gedeelde belangen aan de slag te gaan met een zo complexe en dringende uitdaging als buitenspelen.

Deelsessie 5: Hoe speelgedrag afhangt van de ruimte 

Kinderen spelen overal, maar niet overal evenveel. Wouter Vanderstede en Johan Meire (Kind & Samenleving) zetten hun ruimtelijke bril op, halen diep adem en nemen samen met jullie een deep dive in de resultaten van ons buitenspeelonderzoek. Wat vertellen die over hoe en waar doelgroepen als meisjes of jongere kinderen buiten spelen, of over hoe spelen in heel stedelijke buurten gestuurd wordt door schaarse ruimte en een dichte bevolking? Vanuit cijfers en kaartmateriaal krijgen we samen greep op wat de ruimte van een wijk vertelt over wie er speelt, waar en welk soort spel. Waar zorgt ruimtelijke planning en inrichting voor extra kwetsbaarheid of net voor inclusiviteit?

samen het buitenspelen redden

Na de deelsessies sluiten we plenair af. We geven inspiratie voor een buitenspeelbeleid en kijken samen met jullie naar hoe ieder van ons, van minister tot ouder, het verschil kan maken om cruciale uitdagingen voor het buitenspelen aan te gaan.

Red het buitenspelen is de dringende oproep die als rode draad doorheen de inspiratiedag loopt: hoe zijn organisaties, buurten en buren, overheden… bezig om het buitenspelen te redden? We sluiten de dag af met opdrachten voor een buitenspeelbeleid, die we actief naar jullie toe gooien en terug: wat kan jij doen om mee het buitenspelen te redden? Want er is meer dan één redder van het buitenspelen nodig.

We beëindigen de inspiratiedag met een netwerkreceptie vanaf 16u.

PRAKTISCH

Locatie: NTGent - Sint-Baafsplein 17, 9000 Gent. Plan je bezoek vooraf.

Timing: Programma start om 9u30. Welkom vanaf 9u, receptie van 16u tot 17u.

Prijs: € 90 voor deelname, lunch inbegrepen.

Vragen: contacteer ons op info@k-s.be

Schrijf je hier in!