Jonge Wegweters

Wat is Jonge Wegweters?

Jonge Wegweters is een driejarig actieprogramma van Bataljong en Kind & Samenleving, met de steun van Vlaanderen. We ontwikkelen een toolbox voor steden, gemeenten en de vervoerregio’s om jongeren te betrekken bij het (boven-)lokale mobiliteitsbeleid en op een participatieve manier te analyseren welke impact het mobiliteitsbeleid heeft op hun autonome en duurzame verplaatsingen.

Het doel is om het verplaatsingsgedrag van jongeren in kaart te brengen samen met leerlingen uit de derde graad van het secundair onderwijs. Deze data vormen de basis voor een participatietraject dat resulteert in aanbevelingen voor een duurzaam mobiliteitsbeleid op maat van jonge inwoners.

De toolbox is in opbouw, maar al beschikbaar voor wie dat wenst.

“Het project Jonge Wegweters is een uitgelezen kans om te weten te komen wat er speelt op het vlak van mobiliteit bij de jongeren. Als bestuur ontdek je bepaalde knelpunten en noden die anders onopgemerkt blijven. De input van de leerlingen is een meerwaarde om het mobiliteitsbeleid vorm te geven en bij te sturen.”

Ot Van Gruisen, mobiliteitsambtenaar Dilsen-Stokkem

Projectoproep 2022

In 2020 werden de steden Dilsen-Stokkem en Peer, beiden gelegen in de vervoerregio Limburg, geselecteerd voor een inspraaktraject via de scholen. In het najaar van 2021 liepen er inspraaktrajecten met de stad Mechelen en de gemeente Bornem, in de vervoerregio Mechelen.

Voor jaargang 3 zoeken we twee proeftuinen waarin het bestuur zich samen met de jeugdraad (of ander lokaal inspraakorgaan voor jongeren) engageert voor een Jonge Wegweters-traject. Stel je gemeente/stad en jeugdraad ten laatste op 30 april 2022 kandidaat via dit formulier en met wat geluk zijn jullie dit najaar aan de slag met Jonge Wegweters!

Inspraaktraject Jonge Wegweters

Opbouw

• Stap 1: Routes digitaliseren
  Voorafgaand wordt een zo ruim mogelijke groep jongeren betrokken bij het digitaliseren van hun routes. Via de Fietstrack voeren de jongeren hun verplaatsingen in en beoordelen de (fiest-)veiligheid van de routes.
• Stap 2: Mobiliteitsbeleving
  Het daaropvolgende inspraaktraject van Jonge Wegweters bestaat uit 3 sessies met eenzelfde groep. Aan de hand van verschillende actieve methodieken wordt gepeild naar de mobiliteitsbeleving.
  Samen met de jongeren maken we een omgevingsanalyse op basis van de kwantitatieve gegevens van de Fietstrack. 
• Stap 3: Toekomstvisie
  De jongeren gaan in gesprek met een verantwoordelijke zoals de mobiliteitsambtenaar, concretiseren hun droomscenario en maken hierbij kennis met verschillende mobiliteitsconcepten.
• Stap 4: Aanbevelingen
  De jongeren verwerken zelf hun ideeën tot prioritaire aanbevelingen voor de gemeente. 

“Het was leuk/leerrijk om een eigen inbreng/mening te geven. We krijgen wel het gevoel dat er zeker iets mee wordt gedaan.” Leerling Agenetencollege Peer 

Stap 5: Terugkoppeling 
Een belangrijke stap in dit proces is de terugkoppeling van de bevoegde overheid aan de jongeren: Wat wordt er uiteindelijk met de aanbevelingen gedaan en welke motivatie zit hierachter? 

Aanbevelingen jaargang 1

Een greep uit de aanbevelingen van Jonge Wegweters in Dilsen-Stokkem en Peer:

1. Leg kwalitatieve en comfortabele fietspaden aan die voldoende breed en verlicht zijn.

De fietsinfrastructuur verbeteren wordt door de jongeren als prioritaire aanbeveling genoemd. Hierbij ligt de focus op beter verlichte, (in elk seizoen) onderhouden en voldoende brede fietspaden die afgescheiden zijn van de rijbaan, bijvoorbeeld door een groene berm. Ook fietsenstallingen aan haltes en op plaatsen waar jongeren komen, is een belangrijke stap om jongeren op de fiets te krijgen en te houden.

2. Zet in op veilige kruispunten en oversteekplaatsen voor actieve weggebruikers.

De verkeersdrukte (vooral voor en na school) is een bezorgdheid die leeft bij de jongeren. Ook kaarten jongeren aan dat op kruispunten de verschillende weggebruikers vaak onvoldoende zichtbaar zijn. Wanneer de gemeente werk maakt van het in kaart brengen van de belangrijkste routes die jongeren nemen, is het belangrijk om de gevaarlijke oversteekplaatsen op te lijsten, te optimaliseren en extra oversteekplaatsen, zebrapaden, lichten,... te installeren. 

2. Informeer en sensibiliseer weggebruikers over de correcte toepassing van de verkeersregels.

Het is voor de jongeren niet altijd duidelijk hoe ze zich in bepaalde verkeerssituaties moeten gedragen bv. rotondes en kruispunten zijn verwarrend. Vanuit de jongeren is er dan ook een grote vraag naar sensibilisering van alle gebruikersgroepen. Het lokale bestuur informeert, sensibiliseert en controleert best op maat van kinderen, jongeren, volwassenen,… Ze vertrekt daarbij vanuit de leefwereld van de doelgroep en gaat in dialoog.

4. Voorzie een duidelijk leesbare en consequente verkeersinrichting zodat elk vervoersmiddel een duidelijke plaats heeft in de straat.

Jongeren vinden het belangrijk dat verkeersinrichting eenduidig is en de mobiliteitsruimte zo is ingericht, dat gebruikers van verschillende vervoersmiddelen automatisch weten wat hun plek op de weg is. Ook verkeerssignalisatie moet voldoende duidelijk zijn. Te kleine, onbeduidende fietssuggestie-signalisatie vinden jongeren niet goed. Ze vragen eenvormige fietspaden (rode kleur) zodat de plaats om te fietsen voor zowel fietser als automobilist duidelijk is.

5. Ontwikkel en test opties voor occasioneel nachtvervoer.

Het is voor jongeren niet altijd evident om zich bij het uitgaan of bij activiteiten ’s avonds of in het weekend autonoom te kunnen verplaatsen. Omwille van de afstand, het weer of het veiligheidsgevoel willen of mogen jongeren (vooral meisjes) zich niet met de fiets naar een fuif begeven. Voornamelijk bij occasionele fuiven of activiteiten willen jongeren een veilige manier om op hun bestemming en weer thuis te geraken. Ontwikkel, test en evalueer mogelijkheden samen met jongeren.

6. Betrek kinderen en jongeren bij mobiliteitsbeleid

De jongeren worden graag betrokken bij het mobiliteitsbeleid, omdat ook zij deel uitmaken van de mobiliteit en het een grote impact heeft op hun leefwereld. Informeer hen correct zodat ze kunnen deelnemen aan het mobiliteitsdebat. Wanneer jongeren merken dat er echt naar hen geluisterd wordt, groeit hun betrokkenheid. En het participatieproces is tegelijk een leerproces voor je jonge inwoners.

Ga zelf aan de slag

De toolbox van Jonge Wegweters is in ontwikkeling. Na jaargang 2 lanceren we alle geteste methodieken in een handleiding waarmee lokale besturen aan de slag kunnen om jongeren te betrekken bij het mobiliteitsbeleid. Als tip van de sluier kan je hier al enkele methodieken downloaden.

Voor meer info contacteer gvervoort@k-s.be of wim.soontjens@bataljong.be