Spelen, ondanks alles

Soms lijkt het futiel, wat wij bij Kind & Samenleving doen. Hoe kun je nu dromen van meer speelruimte, of van een kindvriendelijk beleid, wanneer er kinderen verdrinken op zee, of als ratten in de val zitten in Syrïë? Moet de gruwel niet eerst uit de wereld verdwijnen voor je schoonheid op de agenda mag zetten? Eerlijk, ik heb het me in dit hondsbrutale jaar wel vaker afgevraagd. En toen zag ik die foto uit de Syrische stad Douma.

Douma heeft al jaren zwaar onder de bombardementen van het regeringsleger te lijden, de kinderen zijn er gewend aan waarschuwingen dat ze niet buiten mogen spelen, maar Abu Ali al-Bitar, een 40-jarige schilder, wilde iets goeds doen. Daarom verzamelde hij in de omgeving resten van raketten, hij stak ze in vrolijke kleuren en maakte er schommels van. “Dit is hoe we het onmogelijke mogelijk maken”, zei hij. “Dat je iets wat bedoeld was om te doden, verandert in een stuk speelgoed dat kinderen blij maakt.” Op andere plaatsen in Syrië werden – vaak met minder dan niets – wonderlijke ondergrondse speeltuinen ingericht, zodat kinderen er even op adem kunnen komen. Spelen als wapen tegen de angst.

Je ziet het telkens weer, in elke oorlog. Hoe kinderen zoeken naar manieren om toch nog te kunnen klauteren, glijden, schommelen, exploreren, voetballen, touwtje springen. The Huffington Post publiceerde vorig jaar een hallucinante fotoreeks. Meisjes die in 1940 touwtje springen met een gasmasker op, ergens bij de zuidkust van Engeland. Kinderen die met poppen in de weer zijn tussen een verzameling granaten, in Munchen. Palestijnse jongens met een autootje dat versierd is met slingers, in de verwoeste straten van Gaza.

Die beelden doen niets af aan de immense schande die oorlog is, en dat er onnoemelijk veel kinderen sterven in conflicten waar zij niets mee te maken hebben. Ze leren ons wel iets over de betekenis van spelen. We zijn wel eens geneigd dat te zien als een tijdverdrijf voor wie te jong is om iets beters te bedenken. Dat is het niet. Spel is voor kinderen een manier om hun omgeving te begrijpen, om vat te krijgen op gebeurtenissen en hun gevoelens uit te drukken. Misschien is het zelfs wat kunst is voor volwassenen: troost, en een vorm van rebellie tegen het lelijke in de wereld. En nee, dat is dus niet futiel. Niet voor de kinderen, en ook niet voor de volwassenen die in hen de toekomst blijven zien.

Kaat Schaubroeck

Reacties

comments powered by Disqus