Schouderloeren
Nee, schouderloeren is geen woord, en toch zegt het precies wat we als volwassenen vaak doen. We kijken (vluchtig, met één oog) over de schouders van kinderen, om te zien hoe het vlot met die taak van wiskunde, hoe leuk hun tekening van de eenhoorn wordt of om de temperatuur te meten tijdens de examens. We doen het met de beste bedoelingen, omdat kinderen nu eenmaal aandacht vragen, zelfs als ze er niet om vragen. Om het met Midas Dekkers te zeggen: een kind dat z’n ouders rustig de krant laat lezen, verstaat z’n vak niet goed.
Toch zitten we daar op een dunne grens, altijd weer balancerend tussen begeleiden en controleren. Gelukkig weten kinderen, die dekselse sloebers, ons geregeld om de tuin te leiden. Onlangs bleek bijvoorbeeld uit onderzoek dat ze over een arsenaal aan signalen beschikken om hun vrienden te waarschuwen als hun ouders schouderloeren terwijl zij chatten. Daardoor, zo stond er in de krant, weten ouders nauwelijks wat hun kinderen online uitvoeren. Er zat een stil verwijt in dat bericht, hier en daar klonk zelfs een nadrukkelijke waarschuwing. “Ouders die geen controle uitoefenen op wat hun kinderen doen, moeten achteraf ook niet beginnen te janken als er iets fout loopt,” zei iemand bij het radioprogramma Hautekiet. “Het is hun eigen schuld.”
Is dat zo? Werkelijk? Of moeten we de ongemakkelijke waarheid aanvaarden dat we niet altijd en overal de controle hebben? En dat zoiets misschien ook niet wenselijk is? Door kinderen voortdurend te bespieden, installeren we niet alleen nodeloos wantrouwen, we gaan ook voorbij aan iets wat we eigenlijk wel weten: dat sociale media ons, volwassenen, in een bescheidener rol hebben geduwd. Ze horen bij een maatschappij waarin het leren niet langer uitsluitend van de oudere naar de jongere generatie verloopt. Als het op sociale media aankomt, zijn kinderen ons bijna altijd een armlengte voor. Zelfs als we hen van ’s morgens tot ’s avonds zouden bespieden, dan nog hinkten we hopeloos op de feiten achterop.
Zonder voorbij te gaan aan de reële gevaren, en aan de druk die sociale media meebrengen, kan je je dan ook afvragen waarom we kinderen zouden beloeren als we ook een fijn gesprek met hen kunnen hebben. Kinderen hebben ons namelijk iets te vertellen. Kunnen wij hen inlichten over risico’s en impact, dan kunnen zij ons haarfijn de mogelijkheden uitleggen van Snapchat, WhatsApp, Vine en Instagram. Welke fototrucages er zijn. Of hoe je Facebook-verjaardagen viert met van die heerlijke Flipagramfilmpjes. Misschien moeten we gewoon wat vaker over hun schouder hangen om van hen te leren hoe het werkt. Ik neem me alvast voor om het wat vaker te doen: schouderleren.